برنامه آموزش مهارتهاي زندگي

همه كودكان در زندگي خود با استرسهاي شديدي روبه رو مي شوند كه بخشي از اين استرسها ناشي از تغييرات رشدي بهنجار كودكي مي باشد مانند رشد و تغييرات هورموني و هم چنين بخشي ديگر از استرس ها ناشي از ارتباط كودك با والدين و اجتماع مي باشد ، مانند فراق والدين ، طلاق ، نقل و انتقال خانواده ها ، تغيير مدرسه ، بيماريهاي جسماني ، مزمن شديد و غيره . امروزه علي رغم ايجاد تغييرات عميق فرهنگي و تغيير در شيوه هاي زندگي بسياري از افراد در رويارويي با مسائل زندگي ، فاقد توانايي هاي لازم و اساسي هستند و همين امر آنان را در مواجه با مسائل و مشكلات زندگي روزمره و مقتضيات آن آسيب پذير نموده است .

پژوهش هاي بي شماري نشان داده است كه بسياري از مشكلات بهداشتي و اختلالات رواني عاطفي ، ريشه هاي رواني ـ اجتماعي دارد . علاوه بر اين ساير پژوهش ها عزت نفس پايين ، ناتواني در بيان احساسات و فقدان مهارتهاي ارتباطي را عوامل مهم بسياري از مشكلات فردي مانند سوء مصرف مواد ، بزهكاري ، بي بند و باري جنسي ، رفتارهاي مخاطره آميز و خشونت مي دانند . لذا سازمان جهاني بهداشت به منظور ارتقاي سطح بهداشت رواني و پيشگيري از آسيبهاي رواني اجتماعي ، برنامه اي را به عنوان آموزش مهارتهاي زندگي تدارك ديد . از آنجا كه مدرسه قوي ترين نهاد بعد از خانواده محسوب مي شود و مي تواند اثر عميقي بر كودكان و خانواده ها و حتي اجتماع داشته باشد . و با توجه به اين كه تقريباً تمام كودكان در دوره اي از زندگي خود به مدرسه مي روند (اين برنامه از سال 1993 در مدارس اجرا گرديده است) نتايج پژوهش ها و ارزيابي ها نشان داده است كه برنامه مهارتهاي زندگي اثرات دراز مدت و عميقي را بر كودكان و نوجوانان داشته است .

هدف برنامه مهارتهاي زندگي اين است كه فرصت هايي را براي كودكان و نوجوانان فراهم سازد تا آنان علي رغم كسب توانايي هاي خواندن و نوشتن و ... توانايي ها و مهارتهايي را براي زندگي در مدرسه كسب كنند .

محتواي آموزش

آموزش مهارتهاي ده گانه : خود آگاهي، همدلي ، روابط بين فردي، روابط اجتماعي ، حل مسئله ، تصميم گيري ، مقابله با هيجانات منفي ، مقابله با استرس ، تفكر نقادانه ، تفكر خلاق ، اين آموزش ها در قالب كتاب كاردانش آموز و راهنماي معلم در هر پايه تحصيلي تدوين گرديده است            مي باشد .

شيوه آموزش :

آموزش گروهي و مشاركتي مبتني بر فعاليت با استفاده از فعاليتهايي چون ايفاي نقش ، بحث و گفتگو، بيان خود ، تبادل تجربيات ، فعاليتهاي نوشتاري ، داستان نويسي.

پيامدهاي آموزش مهارتهاي زندگي

ـ كسب دانش در زمينه ي بهداشت و سلامت روان

ـ تغيير نگرش نسبت به موضوعات فردي، اجتماعي و سلامت

ـ تغيير رفتار در رفتارهاي بهداشتي

ـ رشد عزت نفس و اعتماد به نفس و ساير شاخص هاي بهداشت روان

ـ اكتساب مهارتها و رشد توانايي هاي رواني ـ اجتماعي

ـ رشد و بهبود متغيرهاي مربوط به مدرسه مانند : فضاي مدرسه ، رفتار دانش آموزان در كلاس

ـ عملكرد تحصيلي ، بهبود رابطه كودك با همسالان و معلمان

ـ تغيير در رفتارهاي اجتماعي و رفتار سلامت مانند :

ـ كاهش استفاده از سيگار و مواد مخدر و دارو ،

ـ كاهش خشونت ، كاهش تمايلات خودكشي

فرآيند آموزش مهارتهاي زندگي

واجدين شرايط	دانش آموزان ، دانشجويان، كارمندان و خانواده
مدارك لازم	كتب و بسته هاي آموزشي
واحد ذيربط	بهزيستي كليه شهرستانها
متصدي مربوطه	كارشناسان پيشگيري شهرستانها
مدت لازم براي انجام كار	40 ساعت
زمان مراجعه	در طول سال

1-     برنامه آموزش پيش از ازدواج

از دهه پنجاه ميلادي در كشورهاي غربي آموزش زندگي خانواده مورد توجه قرار گرفت . بعد از افزايش آمار طلاق در نيمه دوم قرن بيستم توجه دانشمندان و علماي سياسي به مسئله خانواده و حفظ آن بيش از پيش جلب شد و استراتژي از دهه هشتاد به بعد رو به تغيير نهاد و اين استراتژي به سمت آموزش پيش از ازدواج تغيير كرد .

برنامه  آموزشي پيش از ازدواج از سال 1381 از حوزه معاونت امور پيشگيري بعنوان يك برنامه پيشگيري و ارتقايي آغاز شد كه هدف نهايي برنامه آموزشي به همه نوجوانان و جوانان با هدف ارتقاي توانمندي هاي فردي آنها در انتخاب همسر و تشكيل خانواده موفق مي باشد .

اهداف :

الف) پيشگيري از آسيبهاي اجتماعي نهاد خانواده

-1 پيشگيري از طلاق

-2 پيشگيري از انحراف جنسي

-3 پيشگيري از اعتياد

-4 پشگيري از همسر آزاري

-5 پيشگيري از كودك آزاري

-6 پيشگيري از خود كشي

-7 پيشگيري از آبستني زود رس

ب) ارتقاي سلامت اجتماعي اعضاي خانواده

-1 ارتقاي احساس رضايت از زندگي خانوادگي

-2 ارتقاي دانش افراد در مورد خانواده بصورت يك كل

-3 ارتقاي توانمندي افراد در انتخاب همسر مناسب

-4 ارتقاي مهارتهايي كه در جهت تقويت و ثبات خانواده نقش دارند

-5 آشنايي با مشكلات سال اول ازدواج براي كمك به انطباق بهتر همسران

-6 آشنايي با مشكلاتي كه همراه با به دنيا آمدن فرزند به خانواده و روابط بين فردي وارد مي شود .

محتواي آموزشي

در حوزه آموزشي پيش از ازدواج سر فصلهاي آموزشي به شرح ذيل مي باشد :

ضرورت آموزش پيش از ازدواج آشنايي ، عشق ، نتخاب همسر ، دوران نامزي، سال اول زندگي مشترك

فرآيند آموزش پيش از ازدواج

واجدين شرايط	پسران و دختران مجرد
مدارك لازم	كتب و بسته هاي آموزشي
مراحل انجام كار	ـ  دانشگاه ها سربازخانه ها پايگاههاي بسيج براي گروهمايي گروه هدف ـ آموزش گروه هدف
واحد ذيربط	بهزيستي كليه شهرستانها ـ مراكز مشاوره خصوصي و دولتي/پايگاههاي سلامت روان اجتماعي
متصدي مربوطه	كارشناسان پيشگيري و مشاوره
مدت لازم براي انجام كار	24ساعت
زمان مراجعه	در طول سال

2-باشگاه ازدواج و خانواده:

اهداف:ارتقاي توان مندي مشاوران استان در زمينه ازدواج و خانواده

شناخت مشاوران استان از نحوه كاربردي مطالب-آشنايي مشاوراني كه در اين زمينه فعاليت مي كنند.

-مشاوره قبل از ازدواج

-زوج درماني

ارتباط فرازناشويي

محتواي آموزشي:

مطالب علمي و عملي در مشاوره ازدواج و خانواده.

در زمينه هاي ارتباطات فرا زناشويي ،مشاوره قبل از ازدواج ،شناخت اختلال هاي شخصيت و صفت هاي شخصيتي و ارتباط آن در امر ازدواج

فرآيند اجراي باشگاه ازدواج و خانواده:

واجدين شرايط : كليه مشاوران استان كه در اين زمينه فعاليت مي كنند.

مدارك لازم /كتب و كارگاههاي آموزشي

مراحل انجام كار: هماهنگي با مسئول باشگاه و نام نويسي.

واحد ذيربط: بهزيستي شهرستانهاي زنجان و خرمدره.

متصدي مربوطه: مراكز مشاوره اي كه كار اجراي باشگاه به آنها واگذار شده است(پياژه،نيك انديشان در سال 93)

مدت لازم براي انجام كار:هر ماه 4ساعت

زمان مراجعه:در طول سال

طرح آموزش زندگي خانواده (FLE)

تحولات اخير و روند رو به گستش تغييرات زندگي ، نهاد خانواده را در معرض تهديدهايي از قبيل افزايش آمار طلاق ، كاهش ازدواج، افزايش نارضايتي و تعارضات دروني خانواده و افزايش سن ازدواج قرار داده است . لذا در همين راستان حوزه پيشگيري از آسيبهاي اجتماعي ، چندين سال است كه برنامه آموزش زندگي خانواده را در قالب برنامه هاي خود گنجانده است .